Cần Biết Gì – Có 2 tài sản đắt tiền nhất mà dân Canada thường …mua chịu, trả góp. Đó là nhà (đề tài nói ở đây) và xe (sẽ nói ở phần 4). Còn hầu hết dân VN mới qua mua 2 thứ nầy cái rẹt, vì không muốn mượn tiền nhà băng phải trả tiền lời.
Ở đây nói thêm một chút về nợ nhà băng và thẻ tín dụng. Tôi hồi mới qua có nhiêu xài nấy, không muốn nợ nhà băng chút nào, ngu sao trả tiền lời cho nó. Ở lâu mới biết càng nợ nhiều mà trả được thì càng tốt, ha ha, dĩ nhiên nợ nhiều mà không trả được thì là xấu. Các hãng tín dụng đánh giá mình qua cách mình trả nợ.
Nếu chưa bao giờ nợ thì nên đi mượn rồi trả sòng phẳng, sẽ tạo thành lý lịch “có uy tín”. Cách hay nhất là bắt đầu xin một thẻ tín dụng, mua đồ thiếu nợ, rồi cuối tháng trả, dù mình dư sức trả ngay . Nhiều người cứ nghĩ đừng nợ thì tốt, nhưng đụng chuyện về tài chánh sẽ thấy. Người ta căn cứ trên điểm lý lịch đó, bạn không có gì chứng minh để người ta tin tưởng cho mượn.
Ngoại trừ các công trình lớn, cách xây nhà ở tại Canada khác với VN ở 2 điểm: (1) nhà phải kín, cách nhiệt tốt, mới chịu nổi mùa đông, (2) rất ít gạch và bê tông, mà chỉ dùng vật liệu nhẹ, tôi thường gọi đùa là nhà bằng…giấy. Thật vậy, chủ yếu sườn bằng gỗ và tường bằng giấy trộn bột (drywall).
Nhà bắt lửa rất nhanh. Tôi rất kinh ngạc đứng nhìn nhà hàng xóm đối diện tôi (single house) cháy rụi nửa căn nhà trong vòng 15 phút trước khi đội chữa cháy tới.
Lúc ấy phải chạy cho thật lẹ ra khỏi nhà, không có thì giờ khuân đồ đạc, vật dụng ra ngoài đâu, vì khói đầy hóa chất từ phía trong tường cách nhiệt sẽ làm ta ngạt thở nhanh chóng. Người chết vì hít khói độc trước khi lửa bắt tới.
Cháy nhà thường vào mùa đông vì sưởi, nấu nướng, hút thuốc trong nhà nhiều hơn. Tôi có người quen may đồ thuê trong nhà, bụi vải văng tứ tung không quét dọn, lửa bắt rất nhanh cháy rụi căn nhà, chết cả con trẻ. Người chết do cháy nhà thường là di dân! Năm nay báo đăng đã có 1 gia đình Ấn và 1 gia đình người Syria mới qua chết hết nguyên nhà.
Lý do: ít khi chịu kiểm tra máy báo động khói (smoke detector) và máy báo động carbon monoxide (khí CO). Hai thứ nầy theo luật là bắt buộc gắn trong nhà, nhưng nhiều khi hết pin không chịu thay, hay gỡ pin ra vì khi nấu nướng nó kêu um sùm. Trong các trận bão tuyết lớn bị mất điện, người ta lôi bếp BBQ vào nhà để sưởi là chết.
Trong các building lớn, chỗ làm lẫn chỗ ở, đều phải diễn tập cháy giả thường xuyên. Các máy báo khói ở đây theo qui định là phải gắn với điện tường chứ không chạy bằng pin để đề phòng ai đó…gỡ pin ra. Thật ra nó có pin, nhưng chỉ để backup trong trường hợp mất điện.
Khi tôi còn đi làm, mỗi năm vài ba lần đều phải chạy ra khỏi phòng khám khi báo động cháy giả. Chán nhất là vào mùa đông, có khi không kịp mặc áo gió vào, đứng run cả người, nhưng còn hơn bị chết ngạt.
Như nói ở trên, nhà ở Canada rất kín, bí hơi, nên phải có thông khí. Mùa hè còn mở cửa sổ được, nhưng nếu nóng quá thì phải chạy máy lạnh (trước khi qua tôi cứ tưởng không cần máy lạnh!). Còn mùa đông thì phải chạy máy sưởi rồi.
Chỗ tôi ở, tiền sưởi trả gấp đôi tiền điện nếu tính chung cả năm. Vì vậy phải tính sao nhiệt độ trong nhà vừa đủ để thoải mái mà không phải trả quá nhiều tiền. Tất cả nhà đều có thermostat để điều chỉnh nhiệt độ trong ngày.
Mỗi nhà mỗi khác, riêng tôi thì để khoảng 22°C buổi sáng, 18°C buổi trưa, và 20°C buổi tối. Có người chỉ để 16-18°C suốt ngày, họ mặc áo ấm, trùm đầu, thấy bệnh quá! Mà thật vậy, nếu để nhiệt độ trong nhà thấp quá vào mùa đông, thì càng ở lâu càng sợ lạnh. Nói theo đông y là “thận thủy suy”.
Khi gia đình tôi còn thuê nhà trong các building, chủ nhà mở sưởi khá cao trong mùa đông (theo luật), nhiều khi chỉ mặc áo thun, quần cụt trong nhà, ai tới thăm đều cười. Bạn nào thuê nhà mà “bị” cho ở lạnh là có thể đi kiện (như tút một bạn bị cho vào xe RV không vặn sưởi trong khi nhiệt độ bên ngoài là 1-2°C)
NÊN VẶN SƯỞI BAO NHIÊU ĐỘ VÀO MÙA ĐÔNG?
Mùa đông Canada kể gần như hết 5-6 tháng/năm. Tiền sưởi khá đắt. Trừ Quebec điện rẻ, hầu như nhà nào cũng sưởi bằng gas hay dầu. Vậy mà tiền sưởi vẫn cao hơn tiền điện.
Khi đi du lịch vào mùa đông, để tiết kiệm tiền sưởi, ta nên vặn cỡ bao nhiêu độ trong nhà khi không có người? Các chuyên gia khuyên là nên để khoảng 12-13⁰C (55⁰F).
Lý do không nên để thấp hơn là vì:
- Nhiệt độ trong nhà không đồng nhất, những chỗ khuất, sát vách nhà, gần cửa và cửa sổ, basement (tầng hầm), attic (tầng nóc), nhà xe,… sẽ lạnh hơn nữa. Vị trí sensor (cảm biến đo nhiệt độ) của thermostat (máy điều chỉnh sưởi và máy lạnh) đặt chỗ nào thì chủ yếu đo nhiệt độ ở chỗ đó, không đại diện cho toàn thể căn nhà. Nên sắm một cái máy đo nhiệt độ và độ ẩm cầm tay để kiểm tra các nơi trong nhà, nhất là dưới bồn rửa chén nhà bếp, nhà tắm và các đường ống nước sát tường.
- Nhiệt độ thấp làm hơi nước đọng lại nhiều hơn, gây nấm mốc trên tường và các nơi ẩm thấp.
- Nhiệt độ thấp sẽ phun khí sưởi ít hơn, làm giảm lưu thông không khí trong nhà, càng làm cho sự cách biệt về độ ẩm mỗi nơi trong nhà càng khác nhau hơn. Người ta khuyên nên cho quạt máy sưởi chạy liên tục, thay vì để ở chế độ tự động.
- Vào mùa đông, nhiệt độ ngoài nhà thay đổi thường xuyên có độ cách biệt rất lớn (có ngày ngày và đêm chênh lệch nhau cả 20-30⁰C) nên nhà sẽ bị giản nở và co rút. Nếu để nhiệt độ trong nhà khá ấm thì sẽ ngăn chận bớt hiện tượng nầy. Đây là một lý do vì sao chúng ta thường thấy các ngôi nhà hoang xiêu vẹo, tường nứt, không chỉ vì do không chăm sóc mà còn do không giữ nhiệt độ thường xuyên trong nhà)
- Cái lạnh sẽ tàn phá khủng khiếp ngôi nhà. Tôi còn nhớ trong trận bảo tuyết (ice storm) ở Canada năm 1998 do mất điện, người ta phải chạy vào các nơi tị nan ở trường học, sân vận động… Khi trở về nhà toàn bộ ống nước bị tét và bồn cầu bị vỡ do đóng băng.
Ngược lại, sưởi nhiều quá lại có thêm việc phiền: đó là không khí quá khô. Nếu ở VN độ ẩm 90-100% là thường thì bên đây vào mùa đông, độ ẩm trong nhà có thể chỉ còn 20%, làm chảy máu mũi những người mới qua. Da thì khô quá, nổi mốc, phải bôi kem làm ẩm da. Do đó ngoài máy lạnh, máy sưởi, còn phải có máy phun ẩm nữa!
Về bảo hiểm: nếu ở nhà thuê, chủ nhà đã đóng thuế nhà và bảo hiểm cháy nhà rồi (vì đó là tài sản của họ), còn bảo hiểm trộm cắp tài sản trong hộ thì mình phải đóng. Còn mua nhà thì mình phải đóng thuế nhà (cho thành phố) và bảo hiểm nhà (với công ty bảo hiểm) hằng năm.
Thuế nhà thì bắt buộc, đóng luôn tiền trường (dù mình không có con đi học). Bảo hiểm nhà thì tùy mình. Ông hàng xóm tôi (bị cháy nhà như nói ở trên) không đóng bảo hiểm cháy nhà nên bị nhà băng xiết hết căn nhà, dọn đi đâu mất. Nếu bảo hiểm xe càng cũ càng rẽ (vì đền ít tiền hơn) thì bảo hiểm nhà càng cũ càng đắt (vì dễ hư, sập khi gió bão, hay cháy)… Chia sẻ lại từ nguồn facebook Dinh Van Nguyen
Cảm ơn đã xem bài viết!